UNHA HISTORIA DE TEMPOS RUINS

 

Coa man esquerda

Xabier Quiroga

Edicións Xerais, Vigo, 2023, 198 páxinas

  

 

 

   Xabier Quiroga, o autor de Coa man esquerda, retorna á narrativa galega tras a súa última achega: O baile dos estorniños (2021) e con varias pezas traducidas ao castelán. Para quen isto escribe, ler, comentar e valorar unha obra de Xabier Quiroga resulta a priori pracenteiro, baseándome na experiencia da lectura doutras obras do autor que puiden gorentar como Atuado na braña, Izan o da saca, O cabo do mundo e a xa amentada, O baile dos estorniños.

   Xa no Prefacio o autor ponnos na pista da trama: na Foz do Tejo, un escritor -máis adiante saberemos que é un escritor retirado- recibe un sobre que contén unha nota e unha manchea de follas manuscritas dun xeito zarrapalleiro. Remíteas unha muller para cumprir con derradeiro encargo dun ancián: un legado dirixido ao protagonista relator e contarlle algo que acontecera antes do seu nacemento. Logo da descrición de ambientes e de  algúns personaxes, encontramos a palabra escapao e a referencia aos paxaros azuis. O protagonista relator, un cativo analfabeto devece por achegarse á burata, e ver no que na mesma se agocha.

   Ata que un día o fai, e o que ve é unha figura anicada con cara de moucho. Pero o pai vello non quere que os paxaros azuis descubran o que se esconde  na burata, xa que era a namorada dun escapao. O cativo faise amigo da moza da burata que está preñada, e os lectores somos téstememuñas das súas pexas por ser analfabeto que atura na escola. Á vez que é vítima dos abusos pedófilos do señor da casa grande.

    

                                           

                                     Xabier Quiroga

 

   Un enredo que remata dun xeito tráxico e estragado, que non desvelarei e que acontece sen indicios previos ao longo do texto. A novela é unha sorte de confesión coa que un vello se libera do lastre dun pesadelo, e permite asemade  descubrir un segredo que o narrador descoñecía verbo da súa propia existencia.

   Baseada nun feito real que aconteceu hai unha manchea de anos no Concello de Saviñao, o mérito  de Xabier Quiroga foi convertelo en ficción. Non tivo a intención de ser o espello que reflicte con exactitude a realidade, que queda condicionada polo marcador semántico que é a ficción. Relatada en primeira persoa e cunha estrutura lineal e capítulos curtos, Coa man esquerda é unha obra comprometida, coma outras do autor, coa realidade e cos humildes. Virtudes da novela son ademais a habelencia e mestría cos que Xabier Quiroga nos achega os costumes do mundo rural, cunha linguaxe mi galega, tirada dese mundo do campo.

 

Francisco Martínez Bouzas

Novenoites Crítica Literaria